تشویق کودکان به نظم و تمیز نگه داشتن اتاقشان
همیشه روزهای تعطیل با مسئله مشاجره آمیز نظافت آغاز می شود. اینکه به بچه ها بگوییم: “بسیار خب! حالا وقت تمیز کردن اتاقتان است”، راه حل کاملی نیست. بچه‌ها غر می زنند، تنبلی می کنند، شیطنت می کنند و حتی اعتصاب می کنند. صبح ها هم به همین اندازه اعصاب خردکن می باشد و گوشزدکردن ها بی تاثیر می ماند؛ “چند مرتبه باید بگم این ریخت و پاش ها رو جمع و جور کن؟” روش تشویق کودکان به نظم چیست؟
والدین فکر می کنند که همواره مجبورند یکی به دو کنند و بچه ها هم خوش دارند اتاقشان قصر شخصی به هم ریخته خودشان باشد. مشاجره بالا می گیرد، گوشزدها شروع می شود و بچه ها فقط کمی رعایت می کنند و والدین عصبانی می شوند و نهایتا همگی حوصله شان سر می رود.
اکثر اوقات والدین خسته می شوند و بیشتر کارهای نظافت را خودشان با ناامیدی انجام می دهند. گاهی نیز بچه ها از ترس تنبیه شدن کارها را تا زمانی که والدین بالای سرشان هستند انجام می دهند. و هفته بعد دوباره اوضاع از همین قرار است! با در نظر گرفتن تعدادی از نکات، می توان با تشویق کودکان به نظم از این ناامیدی ها رهایی پیدا کرد.
چرا اینقدر دردسر؟ این وظیفه ماست و باید به درستی با آن کنار بیاییم.
بیایید به بچه هایمان روش صحیح جمع و جور کردن را بیاموزیم؛ چه جمع و جور کردن لوازم شخصی در گوشه اتاقشان و چه انباشتن ویژگی های مثبت در گوشه وجودشان. سعی کنید یک الگوی منظم پایه ریزی نمایید که به زندگی تان آینده نگری و استواری ببخشد.
آگاه بودن نظم و ترتیب اشیاء و اینکه چطور هرچیز را درجای درست خود باید گذاشت، به بچه ها در زندگی آینده شان کمک زیادی می نماید. مرتب کردن رختخواب در گیر و دار سختی ها شاید امر ناچیزی به نظر برسد اما دانستن رفتار صحیح در موارد کوچک آموزه مهمی است که در شرایط سخت زندگی به ما چگونگی مدیریت بحران ها را می آموزد.
پافشاری کردن بر این مسئله که هر چیزی جای مناسب خود را دارد همچنین به بچه ها می آموزد که در قبال وسایلشان مسئولیت پذیر باشند. وقتیکه به آن ها یاد می دهیم از وسائلشان مواظبت کنند، وسائل خرابشان را تعمیر کنند و ترغیبشان می کنیم تا ارزش چیزها را تشخیص بدهند یک الگوی مختصر و مفید برای مسئولیت پذیری در قبال کارها به آن ها یاد می دهیم.
وقتی که هنگام انجام کارهای روزمره سوت می زنیم ( و با آرامش و رضایت کار می کنیم) بچه هایمان یاد می گیرند که کار کردن نه تنها نفرت انگیز و اجباری نیست بلکه لذت بخش است. یاد می گیرند مراقبت از وسائل، جزئی از داشتن آنها محسوب می شود. یاد می گیرند که مراقبت عاشقانه از وسائلی که به ما داده شده، یک روش برای عشق ورزیدن به کسانی است که آنها را به ما داده اند.
موفق ترین افراد آن هایی هستند که می دانند چگونه از آدم ها، پول و اشیاء مراقبت نمایند و آن ها را اداره کنند. اینکه با تشویق کودکان به نظم به آنها بیاموزیم چگونه با خونسردی، دقیق و بدون گوشزد ما مرتب و تمیز باشند، آن ها را در آینده تبدیل به بزرگسالانی موفق در این عرصه می کند؛ به بچه ها روش تمیز بودن امروز را بیاموزید و مطمئن باشید فردا افراد موفقی خواهند بود.
نکاتی جهت تشویق کودکان به نظم
۱- گام نخست این است که الگوی خوبی باشید
بچه های ما از آنچه انجام می دهیم بیشتر از آنچه می گوییم تاثیر می پذیرند. آیا نسبت به خانه احساس تعلق می کنید؟ آیا خودتان وسائل را در جای درستشان قرار می دهید؟ آیا احساس مثبتی نسبت به انجام کارهای روزمره دارید؟ اگر جوابتان مثبت است پنجاه درصد مبارزه را برنده شده اید. بچه ها با تمام وجود مجذوب آنچه که ما انجام می دهیم می شوند. آنچه که ما به طور معمول انجام می دهیم تبدیل به اصول و ارزشهای بچه ها می شود.
۲- به فرزندانتان حس مالکیت به اتاقشان را ببخشید
بچه هایی که احساس می کنند یک مکان( خواه کل یک اتاق و خواه گوشه ای از یک گنجه) مخصوص به خودشان است، تمایل بیشتری به تمیز نگه داشتن آن دارند. روش هایی پیدا کنید تا آزادی بیشتری بر ظاهر مکان و جای وسایلشان داشته باشند. روشهایی از قبیل اینکه اجازه بدهید وسایل خانه را از نو بچینند یا قفسه ها را رنگ بزنند و یا مقداری کاغذ دیواری تهیه کنند، زیاد هم هزینه بر نخواهد بود. بچه ها می توانند جعبه هایی طراحی کنند تا وسایل ریز و درشتشان را جمع و جور کنند و همینطور در طراحی رنگ دیوارهای اتاقشان و یا انتخاب رنگ آن ها همکاری نمایند.
۳- مجموعه کارهایی که برای داشتن یک اتاق تمیز لازم است را فهرست نمایید
یک لیست تهیه کنید. برای بچه های کوچک با تصاویر و برای بزرگترها با نوشته دستورالعمل ها را تعیین کنید:
- رختخوابت را مرتب کن
- رخت چرک هایت را داخل سبد بگذار
- لباس هایت را آویزان کن
- اسباب بازیها را از وسایل دیگرت جدا نگه دار
- کف اتاقت را جارو بزن
- تمام شد!
۴- یک جای معین برای هر چیز و هرچیز در جای خودش
اینکه هر چیز جای مخصوص خودش را داشته باشد بسیار کمک کننده است. تعدادی جعبه و سطل برای بچه ها فراهم نمایید و با همدیگر درباره برچسب گذاری و اینکه چه چیزی در کجا قرار بگیرد تصمیم گیری کنید.
۵- بیرون انداختن وسایل غیرضروری
اگر بچه های شما به حدکافی وسایل مورد نیاز در دسترس دارند، بهتر است یک قاعده وضع کنید تا به میزان وسایل جدیدی که به اتاقشان اضافه می شود، وسایل اضافی را خارج نمایید. تا حد ممکن اتاق بچه را خلوت نگاه دارید. وقتی لباسی نو می خرند قدیمی ترها را از اتاقشان خارج کنید. همچنین با آمدن اسباب بازی جدید قدیمی ها را به انبار منتقل کرده و یا به سمساری تحویل دهید. این کار نه تنها باعت می شود کودکتان از انبوه وسایلش کلافه نشود، بلکه به او یاد می دهد تا حس خوبی نسبت به کنار گذاشتن و ترک کردن اشیاء پیدا کند. می توانید یک روز خاص را به طور دوره ای تعیین کنید و در آن وسایل اضافی، اسباب بازی های خراب و لباس های کهنه و آن هایی که دیگر استفاده نمی شوند را به دیگران بخشیده یا بیرون بریزید.
۶- در ابتدا کارها را با همکاری یکدیگر انجام بدهید
نظارت کردن به صورت آمرانه هیچگاه به خوبی یک همکاری فعالانه تاثیرگذار نیست. ابتدا خودتان کارها را شروع کنید تا کم کم آن ها نیز ترغیب به شروع کردن بشوند. در حینی که آن ها روش کار را می آموزند و دیگر نیازی به همکاری شما ندارند، می توانید قدری آهنگ پخش کنید و کار خودتان را انجام دهید. و یا می توانید از زمان نظافت اتاق به عنوان زمان گپ و گفت با بچه‌تان استفاده نمایید.
۷- به بچه ها توصیه های ایمنی و بهداشتی بدهید
عوامل بیماری زایی از قبیل زباله، ظروف کثیف و لباس های چرک و همچنین مخاطرات سلامتی ای مانند لیوان های شکسته و وسایل سد راه را به بچه ها گوشزد نمایید و به آن ها بفهمانید که مرتب بودن مانع از بروز این خطرات می گردد.
بچه های بزرگتر، وظایف متفاوت
هنگامی که بچه ها بالغ شدند و مطمئن شدید می دانند چطور اتاقشان را مرتب کنند وقت آن رسیده است که کارهایشان را به خودشان واگذار نموده و آزاد بگذاریدشان. این یک امر طبیعی است که نوجوان ها و جوان ها نسبت به خانواده اشان مستقل شوند.
آن ها نیاز به حریم شخصی دارند. می خواهند یک گوشه از جهان مطلقا به خودشان تعلق داشته باشد. آزادی بیشتر می خواهند. برای آن ها انداختن لباس وسط اتاقشان و کپه کردن جوراب ها، سی دی ها و کاغذهایشان نشانه ای از اثبات شخصیتشان محسوب می شود. برای ثابت کردن خودشان تمایل دارند هر کاری که عشقشان کشید انجام بدهند و به همین خاطر از حضور بزرگترها در اطرافشان احساس ناراحتی می کنند.
شرایط امنیت و سلامت آن ها را فراهم کنید و بگذارید درهای اتاقشان را بروی خود ببندند. حریم شخصی شان را نقض نکنید و تنها برای خارج نمودن لباس های چرک به اتاقشان بروید. مگر اینکه حس کنید در حریم شخصیشان کارهای خطرناک یا غیر قانونی مرتکب می شوند.
در این صورت شرایط کاملا فرق خواهد داشت و لازم خواهد بود که یک بررسی مخفیانه از اتاقشان انجام دهید. در غیر این صورت سعی کنید به بچه هایتان اعتماد داشته باشید. اگر شما به خوبی آن ها را تربیت کرده باشید، تعالیمی که در کودکی به آنان آموخته اید به زودی به کمک آنان خواهد آمد و مشکل نظافت برطرف می شود.
بیشتر خانواده ها از اینکه می بینند بچه های شلخته شان همینکه مستقل شدند و کارهایشان به خودشان واگذار گردید، بدل به افراد خانه دار وسواسی ای شده اند، حیرت زده خواهند شد.
