افزایش خلاقیت در کودکان
نشانه های کودک خلاق
اغلب کودکان خلاق چند عادت مشخص و کلیدی دارند. در زیر به چند مورد از این عادات اشاره می کنم.
علاقه زیاد به بازی کردن
تمرکز بیشتر برای انجام کارها
رویاپردازی
شجاعت
کنجکاوی
داشتن ایده های مختلف
خلاقیت ذاتی است یا اکتسابی؟
خبر خوب اینکه خلاقیت بیش از آنکه امری ذاتی باشد، یادگرفتنی ست. والدین می توانند با بکارگیری روشهایی، کمک به شکوفاشدن خلاقیت و پویاتر شدن ذهن فرزندانشان کنند. کودکان خلاق معمولا سوال زیاد می پرسند و با جوابهای سطحی هم به راحتی قانع نمی شوند. تورنس که متخصص خلاقیت کودکان است، اعتقاد دارد که خلاقیت در سه سالگی افزایش می یابد و تا چهار یا چهار و نیم سالگی به اوج خود میرسد.
راههای افزایش خلاقیت در کودکان
تشویق کودک به انجام کارهای هنری
کارهایی مثل نقاشی، موسیقی، نمایش، آشپزی و … می توانند در افزایش خلاقیت کودک نقش بسیار موثری ایفا کنند. در انجام هر کار هنری ذهن کودک را آزاد بگذارید و برای نتیجه کارش ارزش قائل شوید. مثلا دیواری را به نقاشیهایش اختصاص دهید یا قطعه ای که می نوازد را با دقت گوش کرده یا غذایی که آماده کرده را با لذت بخورید. علاوه بر آزاد گذاشتن ذهن کودک برای خلق هنر، بهتر است فضایی مناسب هم برای او در نظر بگیرید. مثلا مکانی را برای خلق و تجربه در اختیارش بگذارید. به این صورت که یا کف مکان قابل شستشو باشد یا آنجا را با سفره های پلاستیکی بپوشانید و هر چیز که برای خلق اثر به او کمک می کند، در اختیارش قرار دهید. مثل ماژیک، گواش، مقوا، چسب، اکلیل، برچسب، رنگ انگشتی، گل، گچ و … خلاصه کلام اینکه کودک را برای خلق و کشف، با عباراتی مثل لباست کثیف نشه، چرا اتاقت رو بهم ریختی و غیره محدود نکنید. همه این چیزها به تدریج خلاقیت را در کودک شما خواهد کشت و او را به کودکی محتاط و غیرخلاق تبدیل خواهد کرد.
طبیعت گردی
طبیعت حس کنجکاوی را در کودکان برمیانگیزد و به آن ها این امکان را میدهد تا از تمام حواس خود استفاده کنند. علاوه بر آن قدرت تمرکز و یادگیری را در کودکان افزایش داده و اختلالات تمرکز را در آنها کاهش میدهد.
دنیای طبیعی الهام بخش کودکان برای فکر کردن و سوال کردن و ایجاد ذهن خلاق است. به کودکان خود اجازه دهید گیاهان، سنگها، حشرات و غیره را از نزدیک لمس کرده و با آن ها ارتباط برقرار کنند.
انتخاب اسباب بازی مناسب
انتخاب اسباببازی مناسب میتواند باعث افزایش خلاقیت در کودکان شود و امکان تجربه زندگی را برای او مهیا سازد.
اسباببازیهایی که شکل و اندازه خاص ندارند و کودکان میتوانند با سلیقه خودشان آنها را تغییر دهند؛ باعث رشد خلاقیت کودکان خواهند شد. وسایلی مانند لِگو و مکعبهای رنگی باعث مهارت بیشتر کودک در استفاده از دستهایش می شود. همچنین ساخت کاردستیهای کاغذی به رشد خلاقیت کودک کمک خواهند کرد. پازل و بازیهای فکری هم عامل ایجاد خلاقیت و تقویت تجسم فضایی است. ساخت پازل باعث افزایش تمرکز و تفکر در کودک میشود.
قصه گویی
قصه یکی از بهترین هدایایی است که هر والد میتواند در جهت پرورش خلاقیت و نوآوری به فرزندش بدهد. از فواید قصهگویی می توان به مواردی مثل رشد کلامی، تقویت خلاقیت، مهارتهای حل مسئله، تخیل، هوش هیجانی و بسیاری چیزهای دیگر اشاره کرد. شما حتی میتوانید این فعالیت را خلاقانهتر انجام دهید. به طور مثال با کمک کودک از روی عکسهای کتاب و مجله، داستان بسازید یا از فرزندتان بخواهید پایان داستان را پیشبینی کند. گفتنی است که این فعالیت یک تمرین خوب برای ایجاد خلاقیت است.
محدودیت تماشای تلویزیون
از تلویزیون به عنوان یکی از قاتلان افزایش خلاقیت در کودکان نام میبرند. خانواده ها بهتر است یک بازه زمانی محدود برای تماشای تلویزیون برای کودکان در نظر بگیرند. درعوض بهتر است بیشتر زمان آنها را با فعالیتهای هنری، انواع بازی فردی یا گروهی پر کنند.
تماشای تلویزیون مهارتهای شناختی کودک را مختل کرده و زمانهای حیاتی را که شما میتوانید برای توسعه هوش فرزند خود استفاده کنید، از بین میبرد.
به انتخابهای کودک احترام بگذارید
مثلا اگر کودک شما گاهی ترجیح میدهد لباسهایش را خودش انتخاب کند، با این بهانه که لباسهایش با هم ست یا مناسب فصل نیست، جلوی انتخاب او را نگیرید. این کار باعث می شود کودک احساس کند نظراتش برای شما اهمیت دارد و در دیگر موارد اگر نظر خلاقه ای دارد، بتواند به راحتی با شما درمیان بگذارد.
سخن اخر اینکه کودکان با هم تفاوتهای زیادی دارند. اگر رشد و پرورش خلاقیت کودک برای شما دغدغه است، بهتر است از یک مشاور یا مدرس آگاه و زبده در این زمینه کمک بگیرید.