آیا امیدوار هستید که فرزند دلبندتان زبان انگلیسی یا هر زبان دیگری را یاد بگیرد؟ یادگیری زبان از آن دسته مهارتهایی است که احتمالا فرزندتان در دهه بیست زندگی خود بابت این لطف از شما سپاسگزاری خواهد کرد. اما سن آموزش زبان چه زمانی است؟ در چه سنی بایستی او را تشویق به یادگیری زبان خارجه کنید؟ با ما همراه باشید تا به این سوال مهم پاسخ دهیم.
بهترین سن آموزش زبان برای کودکان
تقریبا همه محققان موافق هستند که هر چه کودک زودتر شروع به یادگیری زبان دوم کند، بهتر است. برخی از محققان میگویند که مهارتها و استعداد یادگیری زبان دوم در سن 6 یا 7 به اوج خود میرسد. برخی دیگر ادعا میکنند که این زمان تا سن بلوغ ادامه خواهد داشت. اما یک چیز است که همه محققان در آن اتفاق نظر دارند و آن هم این است که بعد از بلوغ یادگیری زبان جدید دشوارتر خواهد شد.
چرا آموزش زبان را از 3 یا 4 سالگی کودک شروع کنیم؟
اگر چند سال پیش میگفتید که سن آموزش زبان به کودک 3 یا 4 سالگی است همه طوری به شما نگاه میکردند که گویی عجیب ترین حرف دنیا را زده اید. در گذشته این مسئله که یک کودک سه ساله بتواند زبان دوم یاد بگیرد کاملا غیر قابل تصور بود. به این خاطر که این کودک هنوز به زبان مادری خود تسلط ندارد؛ پس چگونه میتواند یک زبان دیگر بیاموزد؟
با این حال خوب است بدانید که امروز یافته های تحقیقاتی چیزهای کاملا متفاوتی را نشان میدهد. مطالعاتی که در دانشگاه هاروارد صورت گرفته نشان میدهد که اگر کودکان زبان دوم خود را در سنین پایینتر یاد بگیرند میزان خلاقیت، تفکر انتقادی و انعطافپذیری ذهنشان به طور قابل توجهی افزایش مییابد. اعتقاد بر این است که سالهای پیش دبستانی به ویژه سه سال اول زندگی دوره حیاتی در زندگی کودک است. در این سه سال پایه های نگرش، تفکر، یادگیری و … در کودک کاشته میشود و همین زمان را میتوان سن آموزش زبان دانست.
بررسی روند یادگیری در انسان
خوب است بدانید که یادگیری زبان دوم در این سن به آسانی یادگیری زبان اول است. ممکن است انجام این کار بار بزرگی به نظر برسد اما در واقع اینطور نیست. مغز انسان چیز شگفتانگیزی است و تواناییهای زیادی دارد که ما از آنها بیخبریم. از لحظه تولد شش نکته را یاد میگیریم:
- بینایی
- چشایی
- بویایی
- شنوایی
- لامسه
- انجام دادن کارها
همه ما اطلاعاتی که در چند سال اول زندگی خود به دست آوردهایم را رشد داده و ارتقاء میدهیم. تحقیقات نشان داده است که 50 درصد از توانایی ما برای یادگیری تا 4 سالگی و 30 درصد دیگر در 8 سالگی توسعه مییابد. به همین دلیل است که گفته میشود سن آموزش زبان سه سالگی است و آن زمان را برای یادگیری زبان دوم مناسب میدانند. با این حال این بدان معنا نیست که 80 درصد از دانش یا هوش فرد قبل از 8 سالگی شکل گرفته است بلکه بدان معناست که کودکان مسیرهای اصلی یادگیری خود را در چند سال اول زندگی خود توسعه میدهند.
بررسیها نشان داده است که هر چقدر زبانآموز جوانتر باشد، بیشتر و بهتر میتواند تلفظ صحیح را یاد بگیرد و صداهای جدید را بازسازی کند. کودکان در سه یا چهار سالگی میتوانند از طریق بازی یاد بگیرند این در حالی است که با بالا رفتن سن همه ما تحت تاثیر اطلاعات و داده های زیادی قرار میگیریم و نیاز به ذخیره و بازیابی این اطلاعات داریم.
کودکان دو زبانه که از سنین پایین زبان دوم را یاد میگیرند، در هر دو زبان بومی به نظر میرسند!
پس از سالهای نوجوانی تغییراتی در ساختار مغز ایجاد میشود و یادگیری یک زبان خارجی چالش برانگیز میشود. البته این بدان معنا نیست که آنها نمیتوانند اقدام به یادگیری زبان کنند. اما سن آموزش زبان تاثیر زیادی در شکل و مکانیسم یادگیری دارد. یادگیری زبان در بزرگسالی دیگر مشابه یادگیری آن در سنین 2 تا 5 سالگی نیست و نیاز به روشهای متفاوتتری دارد.
سن آموزش زبان پایینتر علاوه بر اینکه باعث میشود کودک زودتر از همسالان خود دو زبانه باشد بلکه در انجام کارهایی که نیاز به توجه و تمرکز بیشتر دارند نیز موفقتر خواهند بود.
گفته میشود که نوجوانانی که قبل از 15 سالگی یک زبان خارجی را یاد میگیرند، تلفظ بهتری از زبان دوم خود خواهند داشت که تا حد زیادی مشابه افراد بومی آن زبان خواهد بود. با این حال هر چقدر که فرد از سنین کمتری شروع به یادگیری زبان دوم کند، بیشترین شباهت را به بومیان خواهد داشت.
مزایای یادگیری زبان در سنین کودکی چیست؟
گفتیم که سن آموزش زبان پایین میتواند به یادگیری بهتر کمک کند. اما این کار دلایل دیگری هم دارد که در اینجا به آنها اشاره خواهیم کرد:
- کودکان در سن پایین از اشتباه کردن نمیترسند و اصولا در محیطی شروع به یادگیری میکنند که پیشرفت آنها ارزیابی نمیشود و هیچگونه مقایسه ای بین کودکان انجام نمیشود. در نتیجه شکست خوردن آنها هیچ عواقبی برایشان نخواهد داشت و بدون استرس کار خود را انجام میدهند.
- سن آموزش زبان پایین باعث میشود که کودک از یادگیری زبان نترسد. در این سن کودک با قوانین نوشتاری، گرامر، دیکته و … آشنا نمیشود بلکه یادگیری از طریق بازی و فعالیتهای طبیعی ذهن آنها انجام میشود.
آموزش زبان در سنین پایین باعث میشود که کودک مانع روانی مانند اینکه من به زبان علاقه ندارم یا انجام این کار برای من سخت است نداشته باشد.
سخن پایانی
به طور کلی سن آموزش زبان روی شکل یادگیری تاثیر میگذارد. فرزند شما در بزرگسالی هم میتواند به خوبی زبان انگلیسی را یاد بگیرد اما قطعا نیاز به تلاش بسیار بیشتری خواهد داشت. این در حالی است که شروع یادگیری زبان در کودکی میتواند این فرایند را به ساده ترین شکل ممکن درون ذهن او بنشاند. هنگامی که کودک هستیم یادگیری زبان را به صورت طبیعی انجام میدهیم و نیاز به تلاش خاصی نخواهیم داشت.
