اعتماد به نفس تاثیری حیاتی در آینده کودکانمان دارد. کودک با اعتماد به نفس بالا ، خودش و تواناییهایش را باور دارد، به همین دلیل است که از تلاش برای تجربههای جدید پا پس نمیکشد. تربیت کودک با اعتماد به نفس بالا ، او را برای رویارویی با چالشهای زندگی و عبور از سختیهای آن آماده میکند. اما والدین برای رشد و تقویت این ویژگی در فرزندان خود چه کارهایی میتوانند انجام دهند؟
تعریفی کوتاه از اعتماد به نفس
اعتماد به نفس واقعی را وقتی میبینیم که فرد توانسته خود را از چنبره سوال «آیا من به قدر کافی خوب هستم؟» رها کند. اعتماد به نفس واقعی آنجایی خود را نشان میدهد که فرد غرق در انجام فعالیتی است. وقتی که مدام خود را قضاوت نمیکنیم و درگیر و سرگرم به کاری در لحظه حال هستیم؛ در چنین مواقعی است که میتوان گفت ما داریم با اعتماد به نفس بالایی زندگی خود را پیش میبریم.
در ادامه چند توصیه برای رشد و تقویت اعتماد به نفس در کودکان را بررسی میکنیم.
- به تلاشهای کودکتان بها دهید فارغ از موفقیت یا شکست
گاهی اوقات طی کردن مسیر و تلاش و کوشش در طول این مسیر، مهمتر از نتیجهی نهایی است. تمجید موفقیتها و دستاوردهای کودک بسیار مهم است؛ اما باید به خاطر داشته باشیم که با تحسین سعی و تلاش فرزندمان،، فارغ از نتیجهای که قرار است حاصل آید، ویژگیهایی چون پشتکار و اهمیت مداومت در انجام کارها را به وی آموزش میدهیم. علاوه بر این، به تدریج به کودکمان میآموزیم که از طی کردن مسیر و فراز و نشیبهای آن لذت ببرد و انگیزهاش را، تنها و فقط، وابسته به نتیجهی نهایی نداند.
- برخی مسئولیتها را به فرزندانتان بسپارید
با در نظر گرفتن بازهی سنی و تواناییهای کودک، میتوانید برخی کارها را به او بسپارید. کارهایی ساده و معمولی مثل جمع کردن اسباب بازیها از روی زمین، کمک به شستن میوهها یا مرتب کردن کمد لباسها. علاوهبر تقویت حس مسئولیتپذیری، کودکمان احساس باارزش بودن خواهد کرد که در رشد اعتماد به نفس او بسیار تاثیرگذار است.
- بگذارید مشکلات را خودشان حل کنند
البته که در بسیاری از موارد والدین باید پا پیش گذارند و در حل مشکلات به فرزندشان کمک کنند، اما تشویق آنها به مستقل بودن و تلاش برای یافتن راهحل با تکیه بر تواناییهای خودشان، به تقویت اعتماد به نفس آنها و مواجهه با چالشهای زندگی کمک میکند.
- فرزندتان را به کنجکاو بودن تشویق کنید
سوالهای بیوقفه و بیپایان کودکان معمولا از گلایههای والدین است. هرچند هر پدر و مادری از داشتن فرزندی کنجکاو ذوقزده میشود. کنجکاوی به معنای آمادگی کودک برای یادگیری است. با تقویت کنجکاوی در فرزندمان، او را فردی ماجراجو و آمادهی مواجهه با ریسک بار میآوریم. کودکمان انگیزهی بیشتری برای پرسیدن سوال خواهد داشت و بیشتر ترغیب میشود که به دنبال نادانستهها و ناشناختهها برود. حتی اگر جواب سوالهای او را میدانیم، بهتر است تنها نقش یاریدهنده یا تسهیلکنندهی مسائل را برایش ایفا کنیم و او را تشویق کنیم تا خودش به دنبال جواب برای سوالهایش باشد.
- نظر کودکتان را جویا شوید
وقتی از فرزندمان میخواهیم که نظرش را در مورد مسائل کوچک و بزرگی که در طول روز پیش میآیند با ما در میان بگذارد، درست مثل سپردن مسئولیت به او، حس باارزش بودن میکند. هنگامیکه دیدگاه کودکمان را جویا میشویم، کمکم او را عادت میدهیم که افکارش در مورد مسائل مختلف را بیان کند. با پرسیدن دیدگاههای او و تشویقش به بیان آنها، به فرزندمان نشان میدهیم که برای نظرش احترام قائلیم و به تدریج او را به سمتی سوق میدهیم که خودش نیز همواره خود را فردی مورد احترام بیابد.
- به کودکتان اجازه دهید تا خودش تصمیم بگیرد
والدین باید به فرزندشان در تصمیم گرفتن کمک کنند. اما بهتر است گاهی تصمیم نهایی را به خود او واگذارند. مثلا میتوانید انتخابهای مختلفی که پیش روی او هستند را با همدیگر بررسی کنید، به او کمک کنید تا بتواند به نتایج انتخابهایش فکر کند اما در نهایت با سپردن انتخاب نهایی به خودش، مستقلبودن را در او رشد دهید. تقویت استقلال فکری و عملی به رشد مهارتهای کودکمان از جمله اعتماد به نفس بسیار کمک خواهد کرد.
- به علایق فرزندتان اهمیت دهید
برای کودکان نظر والدین دربارهی کاری که انجام میدهند حیاتی و تعیینکننده است. تلاش کنید به علایق آنها واکنش مثبتی نشان دهید، تشویقشان کنید تا بیشتر و پیگیرتر به موضوعاتی که از نظرشان جذاب است بپردازند. نقش حمایتگری مطمئن را برای او داشته باشید تا با اعتماد به نفس بیشتری به علایقش بپردازد.
- اجازه دهید فرزندتان اشتباه کند
اشتباه کردن همواره بخشی از فرآیند یادگیری است. مهم اینست که چطور با این اشتباهات مواجه میشویم. اشتباه کردن را برای فرزندتان تبدیل به مسئلهای خطیر و بازگشتناپذیر نکنید، به آنها کمک کنید تا از لغزشها بیاموزند. اشتباه کردن را چون پلههای نردبان در نظر بگیرید برای رسیدن به جایگاهی بهتر. این نوع برخود با اشتباهات، اهمیت مداومت و تلاش زیاد را نیز به کودکتان میآموزد.
- فرزندتان را به انجام فعالیتهای جدید تشویق کنید
با ترغیب کودکمان به انجام کاری جدید، همچون شناکردن یا تهیهی وسایل پیکنیک یا ور رفتن با کامپیوتر، روحیهی ماجراجویی و ریسک کردن را میتوانیم در وی تقویت کنیم. سعی کنیم یادگیری مهارتهای تازه را برایش جذاب و هیجانانگیز جلوه دهیم. از طرف دیگر باید به فرزندمان بیاموزیم که در یادگیری و به سرانجام رساندن هر کاری درجهای از کسلی و ملال نیز هست. تشویق فرزندمان به آزمودن فعالیتی جدید، به او کمک خواهد کرد تا بهتر بتواند علایق خود را بیابد، مهارتهای لازم را رشد دهد و در مورد آیندهی خود تصمیم بگیرد.
در پایان باید به یاد داشته باشیم که فرزند ما بیش از هر چیز به عشق، محبت و حمایت از سوی ما نیاز دارد. برای رشد و تقویت هر مهارتی در فرزندمان، سعی کنیم همراه و حمایتگرش باشیم تا کودک با اعتماد به نفس بالا تربیت کنیم.